Rozbieżności w orzecznictwie lekarskim o niezdolności do pracy dla celów rentowych i określonych w kodeksie pracy

E. Wągrowska-Koski

Orzecznictwo lekarskie należy do trudnych i odpowiedzialnych zadań. Celem jego jest ustalenie dla różnych potrzeb i w różnej formu wniosków wypływających ze stwierdzonego badaniem stanu zdrowia Dlatego przepisy prawne dotyczące tego orzecznictwa powinny być spójne aby uniemożliwić dowolną ich interpretację przez lekarz) orzekających i zainteresowanych. Niestety uregulowania prawne opublikowane w ostatnim okresie często budzą szereg zastrzeżeń środowiska lekarskiego, są przyczyną sytuacji konfliktowych i zarzutów przekraczania kompetencji.

W aktualnym stanie prawnym orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy jakie występują na konkretnym stanowisku pracy stanowi podstawę dopuszczenia pracownika do pracy. Orzecznictwo związane z wykonywaniem badań profilaktycznych może być wykonywane tylko przez lekarzy posiadających odpowiednie, określone w przepisach, dodatkowe kwalifikacje ponieważ opiera się na zasadzie ustalenia zdolności dc wykonywania pracy w warunkach jakie charakteryzują konkretne stanowisko pracy. Zatem pozyskanie tych informacji jest podstawowym warunkiem prawidłowego wykonania badania i ustalenia stanowiska orzeczniczego. W tej sytuacji w sprzeczności z obowiązującymi przepisami pozostaje zapis art. 58 ust. 8 ustawy z 25 czerwca 1999 r. stanowiący iż korygujące zaświadczenie lekarskie wydane przez lekarza orzecznika ZUS w wyniku kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z zaświadczeniem lekarskim stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku wydanym w myśl artykułu 229 Kodeksu pracy. Przepis nie przewiduje możliwości złożenia przez pracownika lub pracodawcę wniosku o przeprowadzenie ponownego badania w przypadku zastrzeżeń co do treści wydanego zaświadczenia.

Trudności w interpretacji sprawiają także nieprecyzyjne zapisy dotyczące orzecznictwa lekarskiego dla celów rentowych oraz wynikające z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Traktowanie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS o całkowitej niezdolności do pracy na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności w świetle zapisu o możliwości podejmowania przez taką osobę pracy zarobkowej w tym również u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, często jest źródłem konfliktów pomiędzy ZUS-em a lekarzami medycyny pracy sprawującymi profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami. Przed podjęciem pracy kandydat podlega badaniu wstępnemu wynikającemu z Kodeksu pracy. Celem tego badania (a następnie badań okresowych) jest stwierdzenie braku lub istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na konkretnym wskazanym przez pracodawcę stanowisku pracy a nie jak to ma miejsce w przypadku orzecznictwa dla celów rentowych ocena zdolności do pracy zarobkowej, zgodnej z kwalifikacjami. Fakt pobierania przez kandydata lub pracownika renty z tytułu niezdolności do pracy jest znany lekarzowi medycyny pracy, jednakże (biorąc pod uwagę różne cele orzecznictwa) orzeczenie lekarza orzecznika ZUS nie jest dla niego wiążące, jeżeli w wyniku przeprowadzonego badania, oceny dynamiki procesu chorobowego, efektów dotychczasowego leczenia oraz oceny warunków pracy nie stwierdzi przeciwwskazań zdrowotnych do podjęcia/wykonywania pracy na konkretnym stanowisku.

Referat

Powyższy tekst stanowi streszczenie referatu wygłoszonego w ramach I Kongresu Polskiego Towarzystwa Orzecznictwa Lekarskiego, który odbył się w dniach 15/16 września 2003 w Łodzi.