ptol.org.pl

B. Jaglarz, R. Witek, W. Wyszkowski

W postępowaniu o świadczenia z ubezpieczenia społecznego sądj pracy i ubezpieczeń społecznych pierwszej lub drugiej instancji dokonują, na skutek odwołania zainteresowanych, kontroli spełnienia przez ubezpieczonych warunków uzyskania prawa do tych świadczeń posługując się m.in. dowodami w postaci opinii lekarzy biegłych sądowych.

Lekarzem biegłym sądowym może być każda osoba uprawniona do wykonywania tego zawodu, posiadająca obywatelstwo polskie i korzystająca z pełni praw cywilnych i obywatelskich.

Celem pracy była analiza statystyczna przyczyn wydawania odmiennych od lekarza orzecznika opinii przez lekarzy biegłych sądowych a także porównanie uzyskanych wyników pomiędzy sądami w Krakowie i Tarnowie.

Analizowano sprawy, które zakończyły się prawomocnym wyrokiem zmieniającym decyzję ZUS rozpatrywane przez Sąd Okręgowy w Krakowie w latach 1999-2001 i Tarnowie w 2002 roku. Analizie poddano następujące dane: stopień niezdolności do pracy, okres trwania tej niezdolności, daty: wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika i opinii przez biegłego, wpływu opinii biegłego do ZUS, oraz datę wydania wyroku.

Uzyskano następujące wyniki:

Średnia liczba orzeczeń wydawanych w ciągu roku przez lekarzy orzeczników O/ZUS w Tarnowie wyniosła 23 328 (100%). Średnia liczba odwołań od decyzji wydanych przez ZUS na podstawie tych orzeczeń – 2480 (10,6%). Odsetek wyroków zmieniających decyzję O/ZUS w Tarnowie wydanych przez Sąd Okręgowy w Krakowie w latach 1999-2001 – 41,05% (1,83% wszystkich orzeczeń) a przez Sąd Okręgowy w Tarnowie w roku 2002 – 55,5% (3,07% wszystkich orzeczeń). Powody wydania odmiennych opinii przez biegłych kształtowały się odpowiednio: przedstawienie biegłemu niedostępnej lekarzowi orzecznikowi dokumentacji lekarskiej lub wyników badań pomocniczych – 19 i 16%, rozpoznanie przez biegłych schorzenia nie wymienionego na druku N-9 – 6 i 0,2%, stwierdzenie przez biegłych progresji schorzenia – 30 i 11%, wydłużenie okresu prawa do świadczeń -3 i 2%, oraz ustalenie odmiennych wniosków orzeczniczych opartych na tych samych danych co lekarz orzecznik – 42 i 71%.

Na podstawie uzyskanych wyników wysnuto następujące wnioski: Wzrost odsetka odmiennych opinii wydanych przez biegłych Sądu Okręgowego w Tarnowie w stosunku do odsetka opinii biegłych Sądu w Krakowie jest spowodowany głównie odmienną oceną nieuzasadnioną powodami merytorycznymi. Powyższe może wskazywać na brak jednolitego, opartego na znajomości prawa, systemu oceniania zdolności ubezpieczonych do pracy i upoważnia do stwierdzenia iż podjęcie działań w celu poprawy sytuacji w tym zakresie jest konieczne. Koniecznością wydaje się wprowadzenie standaryzacji merytorycznych kryteriów orzeczniczych najlepiej przy współudziale zespołu specjalistów krajowych z poszczególnych dziedzin medycyny klinicznej. Ze względu na ważkość problemu i zachowanie ładu prawnego zasadnym wydaje się ustanowienie orzecznictwa jako specjalności lekarskiej lub ściśle określonej specjalnej umiejętności.

Referat

Powyższy tekst stanowi streszczenie referatu wygłoszonego w ramach I Kongresu Polskiego Towarzystwa Orzecznictwa Lekarskiego, który odbył się w dniach 15/16 września 2003 w Łodzi.